LÞch sö ViÖt Nam
§Êt níc vµ con ngêi I. Hoµn c¶nh tù nhiªn 1. Níc ViÖt Nam n»m ë ®«ng nam lôc ®Þa ch©u ¸, b¾c gi¸p níc Trung Quèc, t©y gi¸p níc Lµo vµ Cambodia, ®«ng vµ nam gi¸p BiÓn §«ng (Th¸i B×nh D¬ng), cã diÖn tÝch 329.600 km2 ®Êt liÒn vµ 700.000 km2 thÒm lôc ®Þa. VÞ trÝ thuËn lîi cña ViÖt Nam tõ xa xa ®· gãp phÇn quan träng vµo viÖc giao lu cña c¸c nÒn v¨n hãa kh¸c nhau cña §«ng-Nam ¸, Ên §é, Trung Quèc vµ sau nµy víi c¸c nÒn v¨n hãa ph¬ng T©y. 2. §Þa thÕ vïng ®Êt liÒn kh¸ ®Æc biÖt: Hai ®Çu ph×nh ra (B¾c Bé vµ Nam Bé) ë gi÷a thu hÑp l¹i vµ kÐo dµi (Trung Bé). §Þa thÕ miÒn b¾c t¬ng ®èi phøc t¹p: rõng nói tr¶i dµi suèt tõ biªn giíi ViÖt - Trung cho ®Õn t©y b¾c Thanh Hãa víi nhiÒu ngän nói cao (nh Phanxip¨ng, 3142m), nhiÒu khu rõng rËm, cæ (nh Cóc Ph¬ng), ë ®©y c¸c d¶i nói ®¸ v«i ë Cao B»ng, L¹ng S¬n, Hßa B×nh, Ninh B×nh... cã ý nghÜa quan träng. Sù x©m thùc cña thêi tiÕt ®· t¹o nªn hµng lo¹t hang ®éng, m¸i ®¸ vµ quang c¶nh nhiÒu mÇu nhiÒu vÎ cña ®Êt b¾c ViÖt Nam. §Þa thÕ Trung Bé víi d¶i Trêng S¬n tr¶i däc phÝa t©y còng t¹o nªn nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho con ngêi sinh sèng, vïng ®Êt ®á T©y Nguyªn do sù x©m thùc cña ma n¾ng t¹o nªn sím trë thµnh n¬i c tró cña con ngêi còng nh lµ n¬i ph¸t triÓn cña nhiÒu lo¹i thùc vËt, ®éng vËt quý hiÕm. ViÖt Nam cã nhiÒu s«ng ngßi. Hai con s«ng lín nhÊt lµ s«ng Hång vµ s«ng Cöu Long. S«ng Hång b¾t nguån tõ V©n Nam (Trung Quèc) ch¶y xu«i ra BiÓn §«ng theo híng t©y b¾c - ®«ng nam víi lu lîng lín (tõ 700 m3/gi©y ®Õn 28.000 m3/gi©y), gãp phÇn t¹o nªn c¶ mét ®ång b»ng réng lín (diÖn tÝch kho¶ng 16.000 km2). Trong lóc ®ã, ë phÝa nam, s«ng Cöu Long - b¾t nguån tõ T©y T¹ng (Trung Quèc) sau khi ch¶y qua ®Þa phËn cña hai níc Lµo, Cambodia víi lu lîng lín (tõ 4.000 m3/gi©y ®Õn 100.000 m3/gi©y)®· chuyÓn dÇn phï sa t¹o nªn ®ång b»ng Nam Bé réng lín (diÖn tÝch kho¶ng 40.000 km2). 3. N»m trong kho¶ng 8o30' - 23o22' ®é vÜ b¾c víi mét chiÒu dµi kho¶ng 1650 km, ViÖt Nam thuéc khu vùc nhiÖt ®íi vµ mét phÇn xÝch ®¹o. Tuy nhiªn nhê giã mïa h»ng n¨m, khÝ hËu trë nªn ®iÒu hßa, Èm, thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn cña sinh vËt. MiÒn b¾c, khÝ hËu Êm, ®é chªnh lÖch lín: ë Hµ Néi, nhiÖt ®é trung b×nh th¸ng l¹nh nhÊt lµ 12o5, th¸ng nãng nhÊt lµ 29o3C. MiÒn trung, nh HuÕ, ®é chªnh lÖch lµ 20 - 30oC. ë thµnh phè Hå ChÝ Minh, ®é chªnh lÖch cµng Ýt h¬n: 26 - 29o8C. Nh÷ng th¸ng 6, 7, 8 ë B¾c vµ Trung Bé lµ nãng nhÊt trong n¨m, trong lóc ë Nam Bé, nhiÖt ®é ®iÒu hßa h¬n. Mïa xu©n, mïa h¹, ma nhiÒu, lîng níc ma trong n¨m cã khi lªn rÊt cao: Hµ Néi n¨m 1926 lµ 2,741mm. HuÕ trung b×nh 2.900mm. Thµnh phè Hå ChÝ Minh, trung b×nh n¨m 2.000mm. §Þa thÕ vïng ven biÓn, cã nhiÒu thuËn lîi nhng còng cã nhiÒu thiªn tai, ®Æc biÖt lµ b·o, ¸p thÊp nhiÖt ®íi vµ giã mïa ®«ng b¾c. Tuy nhiªn, nh×n chung, khÝ hËu ViÖt Nam rÊt thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn cña sinh vËt, ®Æc biÖt lµ thùc vËt vµ sau nµy cho sù ph¸t triÓn cña n«ng nghiÖp vµ trång trät nãi chung. II. D©n téc ViÖt Nam 1. Níc ViÖt Nam n»m ë khu vùc nèi liÒn hai ®¹i d¬ng: Th¸i B×nh D¬ng vµ Ên §é D¬ng, vïng h¶i ®¶o vµ lôc ®Þa ch©u ¸ nªn còng lµ n¬i tô c cña nhiÒu téc ngêi kh¸c nhau. Trªn bíc ®êng ph¸t triÓn cña loµi ngêi, ViÖt Nam lµ níc n»m gi÷a hai trung t©m v¨n minh lín, cæ xa, nªn còng sím trë thµnh ®iÓm giao lu cña nh÷ng nÒn v¨n minh ®ã. Cho ®Õn nay, theo c¸c nhµ téc häc, trªn l·nh thæ ViÖt Nam cã 54 téc ngêi sinh sèng. MÆc dÇu mçi d©n téc ngêi ®Òu cã nh÷ng nÐt v¨n hãa riªng nhng vÉn g¾n bã chÆt chÏ víi nhau trong vËn mÖnh chung, thµnh qu¶ cña mét cuéc ®Êu tranh, hßa hîp l©u dµi trong lÞch sö lÊy téc ngêi ViÖt - chiÕm trªn 80% d©n sè - lµm trung t©m. C¸c nhµ d©n téc häc chia d©n téc ViÖt Nam thµnh 8 nhãm theo ng«n ng÷ nh sau: 1. ViÖt - Mêng (gåm ViÖt, Mêng, Chøt...) 2. Tµy - Th¸i (gåm Tµy, Nïng, Th¸i, Bè y, Cao Lan, S¸n chØ, Lµo...) 3. M«ng - Dao (gåm M«ng, Dao, Pµ ThÎn) 4. T¹ng - MiÕn (gåm Hµ Nh×, L« L«, X¸...) 5. H¸n (gåm Hoa, S¸n d×u...) 6. M«n - Khmer (Kh¬mó, Kh¸ng, Xinh mun, H¬rª, X¬ ®¨ng, Bana, C¬ ho, M¹, R¬ m¨m, Khmer...) 7. M· Lai - §a §¶o (gåm Ch¨m, Gia rai, £®ª, Ra lai...) 8. Hçn hîp Nam ¸ (gåm La chÝ, La ha, Pu pÐo...) 2. Tõ sau C¸ch m¹ng Th¸ng T¸m 1945, víi sù ra ®êi cña níc ViÖt Nam D©n chñ Céng hßa - vèn lµ thµnh qu¶ ®Êu tranh chung cña c¶ d©n téc - tÊt c¶ c¸c téc ngêi dï Ýt ngêi hay ®«ng ngêi, ®Òu tù do vµ b×nh ®¼ng, cïng phÊn ®Êu v¬n lªn, chung søc, ®ång lßng x©y dùng ®Êt níc. |
Thêi sù
§êi sèng chÝnh trÞ
Kinh tÕ - X· héi
V¨n hãa - Khoa häc - Gi¸o dôc
§Çu trang