LÞch sö ViÖt Nam Nh÷ng tæ chøc c¸ch m¹ng míi thµnh lËp Sù thµnh lËp vµ ho¹t ®éng cña ViÖt Nam Thanh niªn C¸ch m¹ng ®ång chÝ Héi Cuèi n¨m 1924, sau mét thêi gian lµm viÖc vµ nghiªn cøu ë Liªn X«, NguyÔn ¸i Quèc sang Qu¶ng Ch©u (Trung Quèc). Ngêi tËp hîp nh÷ng thanh niªn ViÖt Nam yªu níc ®ang ho¹t ®éng ë ®©y thµnh lËp mét tæ chøc c¸ch m¹ng míi lµ ViÖt Nam Thanh niªn C¸ch m¹ng ®ång chÝ Héi (th¸ng 6-1925). Héi tæ chøc nh÷ng líp huÊn luyÖn t¹i Qu¶ng Ch©u. NhiÒu thanh niªn tõ trong níc ®îc bÝ mËt göi ra theo häc råi trë vÒ ho¹t ®éng trong níc. Nh÷ng bµi gi¶ng cña NguyÔn ¸i Quèc ë c¸c líp huÊn luyÖn ®îc tËp hîp trong cuèn "§êng k¸ch mÖnh". T¸c phÈm nµy nªu bËt tÇm quan träng cña chñ nghÜa M¸c - Lª-nin vµ tÊm g¬ng cña C¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa th¸ng Mêi ®èi víi c¸ch m¹ng ViÖt Nam; t¸c phÈm ph©n tÝch cho thÊy ®éng lùc chÝnh cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam lµ c«ng nh©n vµ n«ng d©n, do mét ®¶ng theo chñ nghÜa M¸c - Lª-nin l·nh ®¹o. T¸c phÈm cßn nhÊn m¹nh ®Õn mèi quan hÖ mËt thiÕt gi÷a c¸ch m¹ng ViÖt Nam vµ c¸ch m¹ng thÕ giíi, gi÷a c¸c ®oµn thÓ ë ViÖt Nam nh thanh niªn, phô n÷, c«ng nh©n, n«ng d©n... víi nh÷ng tæ chøc quèc tÕ ®ång d¹ng. Tõ n¨m 1926, ViÖt Nam Thanh niªn C¸ch m¹ng ®ång chÝ Héi b¾t ®Çu cã c¬ së ë trong níc, ®Õn n¨m 1929 ph¸t triÓn m¹nh. Tæng sè héi viªn cña thanh niªn vµo n¨m 1929 kho¶ng 1.000 ngêi, ho¹t ®éng ë c¶ trung, nam, b¾c. Chung quanh c¸c chi bé cña Thanh niªn, t¹i nhiÒu n¬i ®· tæ chøc c«ng héi, n«ng héi... ViÖt Nam Thanh niªn C¸ch m¹ng ®ång chÝ Héi cßn ph¸t triÓn ®îc c¬ së trong ViÖt kiÒu ë Th¸i-lan, Lµo... T©n ViÖt c¸ch m¹ng ®¶ng (T©n ViÖt) Trong phong trµo d©n téc, d©n chñ nh÷ng n¨m 1925 - 1926, ë trong níc mét tæ chøc c¸ch m¹ng bao gåm phÇn lín lµ trÝ thøc, häc sinh yªu níc... ®· xuÊt hiÖn vµ ®Õn ngµy 14-7-1928 lÊy tªn lµ T©n ViÖt c¸ch m¹ng ®¶ng. Tæ chøc nµy ®· nhiÒu lÇn vËn ®éng hîp nhÊt víi ViÖt Nam Thanh niªn C¸ch m¹ng ®ång chÝ Héi nhng kh«ng ®¹t ®îc kÕt qu¶. Tuy thÕ, T©n ViÖt vÉn cö ngêi sang Qu¶ng Ch©u theo häc nh÷ng líp huÊn luyÖn víi tæ chøc Thanh niªn. Do ®ã trong chñ tr¬ng c¸ch m¹ng cña §¶ng T©n ViÖt cã nhiÒu ®iÒu thÓ hiÖn râ ¶nh hëng cña Thanh niªn, nh §¶ng T©n ViÖt chñ tr¬ng liªn hiÖp toµn d©n ViÖt Nam kÕt giao víi c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc, víi giai cÊp v« s¶n ë c¸c níc t b¶n, lµm c¸ch m¹ng quèc gia råi lµm c¸ch m¹ng thÕ giíi; §¶ng T©n ViÖt chó ý tuyªn truyÒn vËn ®éng trong thanh niªn, c«ng nh©n, n«ng d©n... NhiÒu ®¶ng viªn T©n ViÖt, trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ®· chuyÓn sang tæ chøc Thanh niªn C¸ch m¹ng ®ång chÝ Héi khiÕn hµng ngò T©n ViÖt ngµy cµng bÞ thu hÑp. ViÖt Nam Quèc d©n ®¶ng TiÕp theo ViÖt Nam Thanh niªn C¸ch m¹ng ®ång chÝ Héi vµ T©n ViÖt c¸ch m¹ng ®¶ng, cuèi n¨m 1927 ®· xuÊt hiÖn mét tæ chøc c¸ch m¹ng míi lµ ViÖt Nam Quèc d©n ®¶ng. ViÖt Nam Quèc d©n ®¶ng chñ tr¬ng dïng vò lùc ®¸nh ®uæi thùc d©n Ph¸p giµnh ®éc lËp d©n téc, x©y dùng mét níc ViÖt Nam ph¸t triÓn theo con ®êng t b¶n chñ nghÜa. §Þa bµn tæ chøc cña ®¶ng chñ yÕu ë b¾c bé; ®¶ng viªn phÇn nhiÒu thuéc tÇng líp t s¶n, tiÓu t s¶n viªn chøc, h¹ sÜ quan ngêi ViÖt Nam trong qu©n ®éi Ph¸p, nh÷ng ngêi giµu cã ë n«ng th«n. L·nh tô cña ®¶ng lµ NguyÔn Th¸i Häc. Lóc bÊy giê, viÖc mé phu cho c¸c ®ån ®iÒn cao-su ®ang lµ mét tai häa khñng khiÕp ®èi víi n«ng d©n B¾c Kú. ViÖt Nam Quèc d©n ®¶ng chñ tr¬ng ¸m s¸t tªn trïm mé phu khÐt tiÕng gian ¸c lµ Bazin ®Ó c¶nh c¸o. Vô ¸m s¸t Bazin (th¸ng 2-1929) g©y mét sù n¸o ®éng lín trong d luËn cña thùc d©n Ph¸p. ChÝnh quyÒn thùc d©n tiÕn hµnh khñng bè, v©y r¸p, lïng b¾t hµng tr¨m ngêi thuéc c¸c ®¶ng ph¸i chÝnh trÞ bÝ mËt. ViÖt Nam Quèc d©n ®¶ng bÞ tæn thÊt nÆng nÒ h¬n c¶ v× tríc ®ã, mËt th¸m Ph¸p ®· cµi tay ch©n dß xÐt c¸c tæ chøc vµ mäi ho¹t ®éng cña ®¶ng. C¬ së cña ViÖt Nam Quèc d©n ®¶ng tõ nam tíi b¾c gÇn nh bÞ ph¸ vì, nh÷ng nh©n vËt chñ chèt cña ®¶ng nh NguyÔn Th¸i Häc, NguyÔn Kh¾c Nhu... bÞ truy n· r¸o riÕt. Tríc t×nh h×nh nãi trªn, nh÷ng ngêi l·nh ®¹o ViÖt Nam Quèc d©n ®¶ng chñ tr¬ng gÊp rót chuÈn bÞ b¹o ®éng, víi dù kiÕn cïng mét lóc tiÕn c«ng vµo nh÷ng ®« thÞ lín vµ nh÷ng cø ®iÓm qu©n sù träng yÕu cña thùc d©n Ph¸p. Cuéc khëi nghÜa næ ra ®Çu tiªn ë Yªn B¸i (9-2-1930). Qu©n khëi nghÜa chiÕm ®îc tr¹i lÝnh, giÕt mét sè sÜ quan Ph¸p, cíp vò khÝ ®¹n dîc. Nhng qu©n ®Þch vÉn lµm chñ tØnh lþ, ®iÒu qu©n ph¶n c«ng l¹i. NghÜa qu©n mét phÇn bÞ tiªu diÖt, mét phÇn ph¶i lÈn tr¸nh vµo rõng nói. Khëi nghÜa cßn næ ra ë mét sè n¬i kh¸c nh L©m Thao, Hng Hãa (Phó Thä), VÜnh B¶o (H¶i D¬ng), Phô Dùc (Th¸i B×nh), KiÕn An... nhng ®Òu nhanh chãng bÞ dËp t¾t. Thùc d©n Ph¸p ®µn ¸p rÊt d· man: cho m¸y bay nÐm bom thiªu hñy hoµn toµn vïng Cæ Am (H¶i D¬ng), giam cÇm, ®µy ¶i hµng ngh×n ngêi, ®a lªn ®o¹n ®Çu ®µi hµng chôc ngêi trong ®ã cã NguyÔn Th¸i Häc, Phã §øc ChÝnh, §oµn TrÇn NghiÖp... Khëi nghÜa Yªn B¸i lµ mét trang oanh liÖt trong lÞch sö chèng Ph¸p cña nh©n d©n ta. Khëi nghÜa Yªn B¸i thÊt b¹i ®¸nh dÊu sù tan r· cña ViÖt Nam Quèc d©n ®¶ng. |
Thêi sù
§êi sèng chÝnh trÞ
Kinh tÕ - X· héi
V¨n hãa - Khoa häc - Gi¸o dôc
§Çu trang