Nhan Dan

Van hoa - Khoa hoc - Xa hoi

Thêi sù

§êi sèng chÝnh trÞ

Kinh tÕ - X· héi


   
LÞch sö ViÖt Nam

Quang Trung x©y dùng ®Êt n­íc

Bót tÝch cña NguyÔn HuÖ göi NguyÔn ThiÕp
vÒ viÖc chän ®Êt ®Ó ®ãng ®« ë NghÖ An viÕt n¨m 1788.

Phôc håi kinh tÕ, x©y dùng v¨n hãa d©n téc

   Sau chiÕn th¾ng chèng ngo¹i x©m, bé chØ huy qu©n T©y S¬n chuyÓn hãa thµnh bé m¸y nhµ n­íc phong kiÕn. Quang Trung ®ãng ®« ë Phó Xu©n.

   §Êt n­íc sau chiÕn tranh, gÆp nhiÒu khã kh¨n, ®ång ruéng bá hoang, xãm lµng x¬ x¸c, c«ng th­¬ng nghiÖp ®×nh trÖ. NguyÔn Nh¹c vµ NguyÔn L÷ lóc nµy chØ lo h­ëng l¹c. Tr­íc t×nh h×nh trªn, Quang Trung ®· kÞp thêi cã biÖn ph¸p kh«i phôc kinh tÕ vµ æn ®Þnh x· héi. ¤ng ban hµnh ChiÕu khuyÕn n«ng b¾t buéc nh÷ng ng­êi phiªu t¸n ph¶i trë vÒ quª cò lµm ¨n. ChÕ ®é qu©n ®iÒn (chia ruéng ®Êt c«ng lµng, x·, cho n«ng d©n) ®­îc thùc hiÖn c«ng b»ng h¬n. D©n nghÌo cã ruéng cµy cÊy.

   NhiÒu lo¹i thÕ ®­îc gi¶m nhÑ, Quang Trung cßn yªu cÇu nhµ Thanh: "më cöa ¶i, th«ng chî bóa, khiÕn cho hµng hãa kh«ng ng­ng ®äng, lµm lîi cho sù tiªu dïng cña d©n". Thñ c«ng nghiÖp, th­¬ng nghiÖp dÇn ®­îc phôc håi.

   Quang Trung cho so¹n bé luËt míi H×nh th­, nhanh chãng tæ chøc l¹i chÝnh quyÒn tõ triÒu ®×nh ®Õn huyÖn, x·. ¤ng ban hµnh chÕ ®é tÝn bµi (thÎ ghi tªn hä vµ quª qu¸n ®Ó kiÓm tra nh©n khÈu vµ hé khÈu) b¾t buéc ng­êi d©n nµo còng ph¶i th­êng xuyªn mang theo.

   VÒ v¨n hãa, gi¸o dôc, Quang Trung ban bè ChiÕu lËp häc. ¤ng nãi "X©y dùng ®Êt n­íc lÊy viÖc d¹y häc lµm ®Çu, t×m lÏ trÞ b×nh lÊy viÖc tuyÓn nh©n tµi lµm gèc". ChÝnh quyÒn khuyÕn khÝch c¸c x·, huyÖn më tr­êng häc. Ch÷ N«m ®­îc ®Ò cao lµ ch÷ viÕt chÝnh thøc cña nhµ n­íc. NhiÒu s¾c lÖnh cña Quang Trung ®­îc viÕt b»ng ch÷ N«m.

   ¤ng cßn cho lËp ViÖn Sïng ChÝnh do NguyÔn ThiÕp l·nh ®¹o. ViÖn Sïng ChÝnh cã nhiÖm vô dÞch s¸ch ch÷ H¸n ra ch÷ N«m, ®Ó dïng lµm tµi liÖu d¹y häc.

Trèng ®ång C¶nh ThÞnh,
niªn hiÖu C¶nh ThÞnh thø 8 (1801).

ChÝnh s¸ch quèc phßng, ngo¹i giao

   Mèi ®e däa x©m l­îc tõ ph­¬ng b¾c ®· bÞ ®Èy lïi, nh­ng nÒn an ninh vµ sù toµn vÑn l·nh thæ Tæ quèc vÉn cßn bÞ ®e däa. PhÝa b¾c, thÕ lùc chèng ®èi do Lª Duy ChØ cÇm ®Çu, ho¹t ®éng ë Cao B»ng; phÝa nam, NguyÔn ¸nh sau thÊt b¹i ë R¹ch GÇm - Xoµi Mót l¹i cÇu viÖn t­ b¶n Ph¸p, quay trë l¹i ®¸nh chiÕm Gia §Þnh. Bªn Trung Quèc, bÌ lò b¸n n­íc Lª Chiªu Thèng ch­a tõ bá hoµn toµn ©m m­u phôc thï.

   Quang Trung thÊy râ nh÷ng nguy c¬ trªn ®· ®Ò ra c¸c chÝnh s¸ch cñng cè quèc phßng vµ ngo¹i giao tÝch cùc. ¤ng tiÕp tôc thi hµnh chÕ ®é qu©n dÞch, cø ba suÊt ®inh lÊy mét suÊt lÝnh.

  Qu©n ®éi Quang Trung gåm ®ñ c¸c binh chñng: bé binh, thñy binh, t­îng binh, kþ binh. ChiÕn thuyÒn cã nhiÒu lo¹i, lo¹i lín cã thÓ chë ®­îc voi chiÕn, hoÆc 500 - 600 lÝnh vµ nhiÒu ®¹i b¸c.

   Quang Trung cßn ®iÒu qu©n lªn Cao B»ng dÑp tan bän Lª Duy ChØ.

   VÒ ®èi ngo¹i, vua nhµ Thanh ph¶i c«ng nhËn Quang Trung lµ "quèc v­¬ng" nghÜa lµ ph¶i c«ng nhËn nÒn ®éc lËp vµ toµn vÑn l·nh thæ cña n­íc ta vµ kh«ng ®­îc gióp ®ì tËp ®oµn Lª Chiªu Thèng.

   PhÝa b¾c t¹m yªn, nh­ng mèi ®e däa tõ phÝa nam rÊt c¨ng th¼ng. NguyÔn ¸nh ®ang ra søc x©y dùng lùc l­îng, t×m c¸ch ®¸nh ra Quy Nh¬n. Quang Trung quyÕt ®Þnh më cuéc tiÕn c«ng lín nh»m tiªu diÖt hoµn toµn lùc l­îng NguyÔn ¸nh, lÊy l¹i Gia §Þnh.

   Th¸ng 8-1792, «ng viÕt hÞch kªu gäi nh©n d©n h­ëng øng: "N¬i ®©u ta ®· kÐo qu©n ®Õn lµ kÎ thï bÞ ®¸nh cho thÊt b¹i vµ tan t¸c, n¬i ®©u ta ®· më réng chinh chiÕn lµ bän qu©n Xiªm vµ qu©n Thanh tµn b¹o ®Òu ph¶i quy hµng". Quang Trung coi bän NguyÔn ¸nh "chØ lµ th©y ma, sÏ bÞ ®¸nh tan dÔ nh­ bÎ cµnh kh«, cñi môc". VÒ bän lÝnh Ph¸p trong qu©n ngò NguyÔn ¸nh, bµi hÞch viÕt: "H¹ng ng­êi ®ã nµo cã tµi c¸n g×? Bän chóng tÊt c¶ ®Òu m¾t xanh nh­ m¾t r¾n vµ c¸c ng­êi chØ ®­îc xem bän chóng nh­ nh÷ng x¸c chÕt bÞ sãng biÓn b¾c ®¸nh d¹t vµo. Cã g× ®¸ng l¹ ®Ó nãi víi ta vÒ nh÷ng chiÕc tµu ®ång vµ nh÷ng khinh khÝ cÇu cña bän chóng!".

   Nh­ng tiÕc thay, c«ng viÖc ®ang tiÕn hµnh khÈn tr­¬ng th× ngµy 16-9-1792, Quang Trung tõ trÇn. Lóc ®ã «ng míi 39 tuæi. ¤ng ®· chiÕn ®Êu kiªn c­êng, liªn tôc cho quyÒn lîi cña nh©n d©n, d©n téc, cho nÒn ®éc lËp vµ thèng nhÊt cña Tæ quèc. C«ng chóa Lª Ngäc H©n ®· viÕt:

"Mµ nay ¸o v¶i cê ®µo,
Gióp d©n dùng n­íc, xiÕt bao c«ng tr×nh".

   Quang Trung mÊt, Quang To¶n lªn ng«i vua. Nh­ng Quang To¶n vµ nh÷ng quan l¹i ë Phó Xu©n bÊt lùc, hñ b¹i kh«ng ®iÒu khiÓn ®­îc viÖc n­íc. NhiÒu ý ®Þnh cña Quang Trung kh«ng thµnh hiÖn thùc.


Thêi sù  §êi sèng chÝnh trÞ  Kinh tÕ - X· héi  V¨n hãa - Khoa häc - Gi¸o dôc
§Çu trang